-

Menstruatiepijn en PMS en klassieke homeopathie

Normale menstruatie

Vrouwen beginnen met menstrueren als ze geslachtsrijp worden, aan het begin van de puberteit. De eerste menstruatie heet menarche, de laatste menopauze. Tussen de menarche en de menopauze in doorloopt de vrouw constant een cyclus van drie fasen met als kenmerkend moment het afstoten van een gedeelte van het baarmoederslijmvlies oftewel de menstruatie. Deze cycli worden in een gezonde vrouw alleen onderbroken door de zwangerschap. De cycli worden vooral aangestuurd door hormonen. Zoals beschreven bestaat de menstruatiecyclus uit drie fasen, te weten: de folliculaire fase, de ovulatiefase en de luteale fase.

Folliculaire fase

Dit is de fase van het begin van de menstruatiecyclus tot de eisprong. Tijdens deze fase rijpt een zogenaamde follikel die een eicel bevat die klaar wordt gemaakt voor de bevruchting. De eicel wordt tijdens deze voorbereiding nog in de eileiders gehouden. Tijdens het begin van deze fase wordt een gedeelte van het baarmoederslijmvlies afgestoten (bloedverlies). In het menstruatiebloed zit normaal geen stolsel (tenzij de bloedingen heel hevig zijn). Nadat de bloedingen ophouden neemt het baarmoederslijmvlies weer in dikte toe tot aan de volgende menstruatie. Deze fase duurt 10 tot 13 dagen, de bloeding duurt 3 tot 7 dagen.

Ovulatie fase

Tijdens deze fase komt de eicel vrij uit de follikel die zich in de eileider bevindt en kan deze bevrucht worden. Dit vrij komen van de eicel wordt ovulatie genoemd. Sommige vrouwen kunnen het moment dat de eicel uit de follikel vrij komt voelen. Ze voelen dan een vage pijn aan één kant van de onderbuik (dit wordt middenpijn genoemd). Dat is de zijde waar de eicel vrij komt. Er lijkt geen vast patroon te zijn in welke eileider een eicel produceert. De ovulatie fase duurt ongeveer 8 dagen.

Luteale fase

Gedurende deze fase neemt de lichaamstemperatuur toe onder invloed van een bepaald hormoon (progesteron). Het follikel dat de eicel geproduceerd heeft sluit zich en produceert progesteron (men noemt het follikel nu het gele lichaam). Dit sterft na 14 dagen af. Als de eicel bevrucht wordt dan blijft het geel lichaam een ander soort hormoon produceren totdat de foetus zelf hormonen aanmaakt. Zwangerschapstesten detecteren dit andere hormoon en kunnen daarmee aantonen dat een bevruchting plaats heeft gevonden. De luteale fase duurt ongeveer 14 dagen.

Lengte van de menstruatie cyclus

Het begin van de menstruatiecyclus is de eerste dag van de bloeding, de laatste dag van de cyclus is dus de dag voor de bloeding. De menstruatiecyclus kan 21 tot 40 dagen duren. Bij slechts een kleine groep vrouwen duurt de menstruatie precies 28 dagen. Overigens varieert niet alleen de lengte van de menstruatiecyclus van vrouw tot vrouw maar kan deze ook variëren in de loop van de tijd (kort na de menarche en kort voor de menopauze is de cyclus over het algemeen langer).

Eerste menstruatie (menarche)

De menarche is de eerste menstruatie van een meisje. In de periode die daarop volgt (soms enkele jaren) zal het lichaam tijd nodig hebben om een vast patroon te krijgen. Vandaar dat er nogal wat schommelingen plaats kunnen vinden. Een meisje krijgt normaliter rond haar 12e-13e levensjaar de eerste menstruatie. Over het algemeen is dit 2-2,5 jaar nadat de borsten zich beginnen te ontwikkelen. De eerste menstruaties duren ongeveer 2-7 dagen en de cyclus op zich 21-45 dagen (tijd tussen eerste dag van de menstruatie tot de eerste dag van de daarop volgende menstruatie). Er zijn een aantal zaken waarop men alert moet zijn (al hoeft dit niet direct een probleem te zijn):

  • Geen menstruatie 3 jaar na begin borstontwikkeling
  • Geen tekenen van puberteit met 13 jaar
  • Tijd tussen menstruaties minder 21 dagen of meer dan 45 dagen
  • Menstruatie duurt langer dan een week
Begin van pagina

Menstruatiepijn (dysmenorroe)

Statistisch gezien komt menstruatiepijn het meeste voor bij vrouwen tussen 15 en 24 jaar, daarna neemt het af. Ook kan het zo zijn dat na de eerste zwangerschap de menstruatieklachten afnemen. Dit zijn echter statistieken en in de praktijk lijkt het anders te zijn.

Op deze website kunt u een filmpje zien over menstruatiepijn.

Symptomen van menstruatiepijn

De menstruatiepijn is pijn in de onderbuik die net voor en/of tijdens de menstruatie begint. De pijn neemt toe totdat na ongeveer een dag het hoogtepunt wordt bereikt en dan nemen de klachten weer af (binnen 2 dagen). De pijn wordt door verschillende vrouwen anders ervaren maar doorgaans is de pijn krampachtig of constant zeurend. De pijn zit voornamelijk in de onderbuik maar kan zich uitbreiden naar de rug of benen. De intensiteit en duur van de klachten verschillen ook van vrouw tot vrouw: de een wordt radeloos van de pijn, terwijl de ander zich slechts een beetje oncomfortabel voelt. Een kleine groep vrouwen kan zelfs niet meer goed functioneren door de menstruatiepijnen. De menstruatiepijn kan uitmonden in onder andere misselijkheid, overgeven, verstopping, diarree, veranderingen in gemoedstoestand en hoofdpijn.

Oorzaken van menstruatiepijn

De oorzaken van menstruatiepijn worden in twee categorieën verdeeld, namelijk:

  • Primaire dysmenorroe - Er is geen lichamelijke oorzaak bekend voor de menstruatiepijn. De pijn wordt veroorzaakt doordat de baarmoeder samentrekt (een soort kramp). Het probleem ontstaat meestal vlak na de eerste menstruatie (menarche) en neemt geleidelijk af naarmate men ouder wordt. Men vermoedt dat bepaalde hormonen (prostaglandine) een belangrijke rol spelen. Te weinig lichaamsbeweging en stress kunnen de klachten verergeren. Deze vorm van menstruatiepijn komt vaak voor, namelijk bij ongeveer 50% van de vrouwen.
  • Secundaire dysmenorroe - Er is een lichamelijke oorzaak bekend. Deze oorzaken kunnen onder andere zijn: naar achter gekantelde baarmoeder, baarmoederslijmvlies dat buiten de baarmoeder aanwezig is (endometriose), ontsteking in bekkengebied, nauwe baarmoederhals, vleesbomen in de baarmoeder (myomen) of een koperhoudend spiraaltje. Endometriose is de meest voorkomende oorzaak van menstruatiepijn. Deze vorm van menstruatiepijn komt bij ongeveer 25% van de vrouwen met menstruatiepijn voor.

Reguliere behandeling van menstruatiepijn

Het is duidelijk dat dit onderscheid belangrijk is voor de reguliere geneeskunde om het probleem te kunnen behandelen. Als er namelijk sprake is van secundaire dysmenorroe dan zal de oorzaak aangepakt moeten worden (operatie, verwijderen spiraaltje, ontstekingsremmers, etc.) en volstaat alleen pijnbestrijding niet meer. In principe probeert men uit te zoeken of er sprake is van secundaire dysmenorroe en als dat niet lukt gaat men uit van primaire dysmenorroe.

Binnen de homeopathie is de indeling relevant, maar om een andere reden. De werkelijke oorzaak heeft namelijk invloed op de prognose. Als namelijk de menstruatiepijn veroorzaakt wordt door een spiraaltje, nauwe baarmoederhals of endometriose dan is de prognose anders dan als er sprake is van primaire dysmenorroe. Bij de keuze van het middel kan de oorzaak ook een rol spelen. Enerzijds omdat bepaalde homeopathische middelen bijvoorbeeld meer affiniteit hebben met verzakkingen van de vrouwelijke geslachtsorganen andere hebben meer affiniteit met vleesbomen. Anderzijds kan men met behulp van de diagnose beter bepalen wat normaal of bijzonder is. Een voorbeeld hiervan: menstruatiepijn door gekantelde baarmoeder geeft vaak ook een neerdrukkend gevoel. Dat is niet bijzonder. Is er echter geen sprake van een gekantelde baarmoeder maar wel een neerdrukkend gevoel dan is die sensatie in die situatie wel bijzonder. Aangezien een homeopathisch middel het liefst op bijzondere en individuele symptomen gekozen wordt helpt het dus om te weten wat er precies aan de hand is.

Maatregelen binnen de reguliere geneeskunde die worden toegepast tegen de menstruatiepijn zijn:

  • Bij secundaire dysmenorroe kan mogelijk de oorzaak aangepakt worden.
  • Bij primaire dysmenorroe wordt door de huisarts vaak een zogenaamde niet-steroïdale onstekingsremmer (bijvoorbeeld ibuprofen) voorgeschreven. Deze moet vaak voordat de klachten beginnen tot nadat de klachten voorbij zijn ingenomen worden.
  • Warmte (meer dan 38°C ) in de vorm van een kruik of iets dergelijks.
  • Bij sommige vrouwen helpt het om meer aan lichaamsbeweging en lichaamsontspanning te doen.
  • Mogelijk kan een vetarm en vegetarisch dieet helpen omdat daardoor het oestrogeen niveau daalt.

Zie ook 'Behandeling en maatregelen van PMS'.

Begin van pagina

Premenstrueel Syndroom (PMS)

In principe is het premenstrueel syndroom (PMS) een groep van fysieke, emotionele en/of gedragingsklachten, dat zich elke keer tijdens de tweede helft van de menstruatie cyclus voor doet (na de eisprong). Na de menstruatie verdwijnen de klachten onmiddellijk en begint een periode van minimaal een week waarin er geen klachten zijn. Sinds de ‘ontdekking’ van PMS is de lijst met mogelijke symptomen die verbonden zijn aan PMS erg groot geworden, wel meer dan 150 klachten kunnen PMS gerelateerd zijn. Geschat wordt dat ongeveer 5% van de vrouwen geen enkele klacht heeft terwijl ook voor ongeveer 5% de klachten dusdanig heftig zijn dat ze ‘uitgeschakeld’ zijn. Tussen deze extremen zit de rest van de vrouwelijke bevolking. Ongeveer 20-40% van de vrouwen zoekt hulp bij een huisarts voor PMS klachten dus het is een relatief veel voorkomende klacht.

In principe kan een vrouw last hebben van PMS in de periode vanaf de eerste menstruatie (menarche) tot de menopauze. Vaak nemen de klachten toe met het ouder worden. Als de normale cyclus onderbroken wordt (er geen eisprong is) dan verdwijnen de klachten. Dus tijdens de zwangerschap, borstvoeding of onderdrukken van de eisprong zijn de klachten over het algemeen weg.

Symptomen van PMS

PMS kan al twee weken voor de menstruatie beginnen terwijl menstruatiepijn meestal vlak voor de menstruatie begint. PMS houdt op als de menstruatie begint terwijl menstruatiepijn juist tijdens de menstruatie aanwezig is. Overigens kunnen PMS en menstruatiepijn elkaar ook opvolgen.

Klachten die bij PMS kunnen horen zijn onder andere:

  • Lichamelijk - Zwellen van borsten, pijn in borsten (mastodynie), gevoelige borsten, pijn in onderrug, vocht vasthouden, opgeblazen gevoel, acne, zwaarder worden, hoofdpijn en maagpijn.
  • Emotioneel - Meer prikkelbaar, angstiger, meer gespannen, gevoel zelfcontrole te verliezen, somber, down voelen, lichte depressie, wisselende gemoedstoestand, soms agressiever voelen.
  • Gedrag - Lusteloosheid, moe zijn, meer of minder zin in seks, geen zin in contact met mensen, meer behoefte aan zoetigheid, moeite met concentreren.
  • Verergeren chronische klachten - Chronische maar niet PMS gerelateerde klachten kunnen tijdelijk verergeren (denk bijvoorbeeld aan systemische lupus erythematodes, epilepsie of reumatoïde artritis).

Oorzaken van PMS

De oorzaak van de klachten kan variëren van vrouw tot vrouw maar hieronder staan enkele mogelijkheden (men is er echter nog niet helemaal uit is wat nu werkelijk PMS veroorzaakt):

  • Tekort aan neurotransmitters - Tegenwoordig lijkt het meeste bewijs te zijn voor een tekort aan bepaalde stoffen die helpen bij informatie overdracht in de hersenen (neurotransmitters). Er is een tekort van de stoffen serotinine en gamma-aminoboterzuur. Dit tekort kan de depressie, angst, prikkelbaarheid, veranderingen in eetlust en de behoefte aan zoet verklaren.
  • Stress - Mogelijk veroorzaakt of verergert het PMS maar het kan ook het gevolg van PMS zijn.
  • Hormonen - De hormonen die de vruchtbaarheid regelen (oestrogeen en progesteron) schommelen gedurende de cyclus. Deze veranderingen zouden ook de oorzaak kunnen zijn voor de veranderingen die bij PMS horen. Dat verklaart waarom PMS tussen menarche en menopauze plaats vindt en waarom PMS weg gaat als eierstokken onderdrukt of verwijderd worden. Van de andere kant zijn er geen verschillen in hoeveelheden hormonen tussen vrouwen die wel en niet aan PMS lijden.
  • Psychische problemen - Sommige problemen op mentaal en/of emotioneel vlak kunnen PMS versterken of activeren.
  • Erfelijkheid - Als je moeder last heeft of had van PMS dan is er een grotere kans dat je zelf ook PMS krijgt of hebt. De vraag blijft echter of het niet gaat om aangeleerd gedrag.
  • Allergie of voeding - Sommige voedingstoffen kunnen (als je er gevoelig voor bent of er veel van binnen krijgt) de PMS klachten verergeren. Vooral chocolade, cafeïne en alcohol veroorzaken meer PMS klachten.

Frappant is dat in culturen waar de vrouw trots is op de menstruatie omdat het een uiting van vrouwelijkheid en vruchtbaarheid is PMS nauwelijks een probleem. Dat zou misschien kunnen betekenen dat de manier waarop je de menstruatie ervaart ook een rol kan spelen.

Dysforisch premenstrueel syndroom

Een bepaalde groep vrouwen heeft een heel ernstige vorm van PMS, men spreekt dan van een dysforisch premenstrueel syndroom. De emotionele klachten zijn zeer ernstig en de veranderingen hebben een groot effect. Met name valt te denken aan depressie, problemen met de concentratie en slapen, prikkelbaarheid, angstig zijn, vermoeidheid, zeer slecht humeur. Soms zijn er ook lichamelijke klachten zoals geen eetlust, hoofdpijn of spanning in de borsten.

Reguliere behandeling en maatregelen van PMS

Aangezien de oorzaak nog niet 100% zeker is zijn er veel verschillende behandelmethodes voorgesteld en toegepast. Hieronder staan een aantal mogelijkheden die volgens de reguliere geneeskunde toegepast worden bij premenstruele klachten:

  • Dagboek - Probeer een dagboek of iets dergelijks bij te houden om de klachten in kaart te brengen. Voor sommige vrouwen kan het besef dat het een tijdelijke klacht is al voldoende zijn om de klachten te verlichten. Voor de homeopaat is het makkelijk omdat zo duidelijk is wat wel en niet van invloed is, hoe de klachten zich individueel uiten, etc.
  • Hormonen - Dit dient om de menstruatie te onderdrukken of de cyclus onder controle te brengen maar hierbij kunnen (op den duur) veel bijwerkingen ontstaan.
  • Antidepressiva of anxiolytica (middelen tegen angst) - Met name zet men dit in als de nadruk ligt op psychische klachten zijn.
  • Plaspillen - Als er sprake is van veel vocht vasthouden.
  • Niet-steroïdale ontstekingsremmers - Voor de pijnklachten.
  • Vitamine E of Teunisbloemolie - Voor borstklachten.
  • Voedsel vermijden - Probeer bepaalde voedingsstoffen zoals cafeïne, suiker, zout (vocht vasthouden) en alcohol te vermijden.
  • Chocolade - Meer chocolade eten want chocolade bevat fenylethylamine en dat is belangrijk bij de aanmaak van bepaalde stoffen die het humeur, eetlust en impulsiviteit verbeteren.
  • Kleine maaltijden - Eet vaker kleinere (lichtere) maaltijden zodat schommelingen vermeden worden.
  • Koolhydraten - Eet meer koolhydraten eten.
  • Vitamine B6 - Van vitamine B6 is nog niet zeker of het goed helpt. Wel moet opgepast worden want teveel vitamine B6 kan klachten in de zenuwen veroorzaken.
  • Calcium - Calcium kan volgens sommige bronnen helpen. Echt zeker is het niet maar het kan geen kwaad om wat meer calcium in te nemen.
  • Bewegen - Bewegen voor en na de PMS helpt ook om in het algemeen de klachten te verminderen. Waarschijnlijk is het beter om tijdens de PMS meer te denken aan ontspanningsoefeningen zoals meditatie, ademhalingsoefeningen, massage, etc.
Begin van pagina

Klassieke homeopathie en menstruatiepijn/PMS

De menstruatie is bij uitstek een klacht die heel verschillend wordt ervaren door verschillende vrouwen. Statistieken hebben wat dat betreft weinig zin omdat er maar weinig vrouwen zijn die voldoen aan die statistieken. In de homeopathische praktijk blijkt dat vooral uit de soms totaal verschillende beschrijvingen van menstruatiepijn. Ook in de homeopathische literatuur is veel over dit onderwerp geschreven en zie je die diversiteit terug. In het homeopathisch repertorium staan bijvoorbeeld minimaal 1500 symptomen die te maken hebben met de menstruatie. Klassieke homeopathie gaat ook dieper in op de details van de individuele klachten, zodat per patiënt een passend middel kan worden gevonden. Vandaar dat menstruatieklachten en PMS meestal goed zijn te behandelen met behulp van klassieke homeopathie.

Een klassiek homeopaat kan helpen door te kijken wat precies de symptomen zijn en daarbij een passend middel te zoeken. Een centrale rol speelt daarbij de individuele beleving en aard van de klachten. De ene vrouw kan totaal andere klachten hebben dan een andere vrouw terwijl ze toch beide de diagnose PMS hebben. Klassieke homeopathie biedt hiervoor ruimte en benadrukt het belang om rekening te houden met de individuele verschillen. Een klassiek homeopaat kijkt dus naar meer dan de ‘PMS klachten’ en betrekt bij de keuze van het middel ook klachten, symptomen en karakteristieke kenmerken die niets te maken hebben met PMS of die misschien niet typisch zijn voor PMS klachten maar die wel bij de patiënt horen. Het uitgangspunt is dat niet een onderdeel van het lichaam ziek is en behandeld moet worden maar dat de persoon ziek is en dat dat zich uit door bepaalde klachten (op verschillende gebieden). Door die werkwijze zoekt een klassiek homeopaat niet naar een middel tegen PMS klachten maar naar een middel dat past bij de vrouw die (onder andere) last heeft van PMS. Dit is een wezenlijk verschil. De homeopathische behandeling in het algemeen is gericht op het genezen, optimaliseren, verbeteren, weerbaarder maken, enzovoorts van de hele persoon in al zijn facetten. Daardoor zal de persoon beter bestand worden tegen onder andere ziekten, klachten en invloeden van buitenaf. Het voordeel van de persoonlijke, individuele en totale benadering is dat klassieke homeopathie ook toegepast kan worden als je net niet binnen een bepaalde diagnose valt. Ook is er geen sprake van bijwerkingen omdat het middel precies afgestemd is op de persoon.

Uit onderzoek naar effecten van homeopatische middelen op PMSblijkt dat 90% van de vrouwen die homeopathische middelen kregen aanzienlijke verbeteringen in hun klachten zagen (30% of meer verbetering van de klachten). Dit terwijl in de groep die placebo kreeg slechts 37,5% van de vrouwen verbetering merkte. Op deze pagina staat meer over onderzoek naar homeopathie.

Onderstaande voorbeelden zijn bedoeld ter illustratie van de homeopathische werkwijze. De genoemde middelen zijn niet de enige middelen voor de genoemde klachten. Ook indien u zich herkent in de klachten kan het toch zijn dat een ander middel beter bij u past omdat de voorbeelden slechts korte samenvattingen zijn. Het innemen van een middel zonder advies van een bekwaam homeopaat valt onder de eigen verantwoording en leidt tot onnodige kosten, teleurstelling en mogelijk meer klachten. Een bekwaam homeopaat kan tevens beter inschatten welke potentie en dosering u nodig heeft, kortom deze kan u beter begeleiden.

In de praktijk komen menstruatiepijn en PMS veel voor, vaak als secundaire klacht en niet als hoofdklacht. Hieronder volgen twee voorbeelden van een patiënt met PMS klachten en hoe deze behandeld zouden worden door de een klassiek homeopaat.

Voorbeeld 1) PMS klachten behandelen met behulp van klassieke homeopathie

Twee vrouwen hebben allebei last van PMS klachten. Bij de ene vrouw blijkt dat elke menstruatie anders is, er is geen pijl op te trekken hoe lang het duurt, welke klachten ze precies krijgt, etc. Wel voelt ze zich een paar dagen van tevoren zeer emotioneel (snel huilen), onrustig, heeft ze sterk wisselende stemmingen, een grotere behoefte aan begrip, troost en aandacht, de borsten zwellen op en worden zeer gevoelig, ze heeft het koud en voelt pijn in de onderbuik die uitstraalt naar de rug. Als ze geen last heeft van PMS blijkt dat ze vet voedsel niet goed kan verdragen (veroorzaakt diarree en buikpijn), niet tegen de zon kan en dat ze last heeft van slapeloosheid (die wel erger is tijdens de menstruatie).

De combinatie van klachten van deze vrouw past bij het middel Pulsatilla Pratensis. Ze krijgt een heel ander middel dan de vrouw in het volgende voorbeeld gewoon omdat de symptomen verschillen.

Voorbeeld 2) PMS klachten behandelen met behulp van klassieke homeopathie

De andere vrouw is rondom de menstruatie geïrriteerd, als mensen niet uitkijken kan ze behoorlijk sarcastisch uit de hoek komen. Ze wil het liefst alleen zijn. Rondom de menstruatie heeft ze het gevoel dat het haar allemaal teveel wordt. Verder heeft ze pijn in de onderbuik, het voelt aan alsof de inhoud eruit wordt geduwd. Ze beschrijft een ‘leeg gevoel’ in de maagstreek alsof ze de hele dag honger heeft, ook na het eten blijft ze van dat gevoel last hebben. Tijdens de menstruatie heeft ze ook last van behoorlijke constipatie. Ze heeft al sinds enkele jaren last van eczeem en hoofdpijn. De hoofdpijn is erger in de middag, zit altijd aan de linker kant van het hoofd en is ontstaan sinds de eerste bevalling.

De combinatie van klachten bij deze vrouw passen bij het middel Sepia Officinalis. Het is door dit voorbeeld ook duidelijk dat beide vrouwen niet een middel tegen één bepaalde klacht (de diagnose) krijgen maar dat naar het totaalbeeld van verschillende symptomen wordt gekeken. Met andere woorden de tweede mevrouw krijgt niet één middel tegen de PMS klachten, een ander middel voor de hoofdpijn en een derde middel tegen het eczeem.

Bijdrage artikel weekblad Flair: "PMS? Nu even niet!"

In het weekblad Flair staat een artikel over PMS klachten waaraan ik medewerking heb verleend. Helaas is wel gebleken dat mijn inbreng uit de context is gehaald en ben ik van mening dat er een verkeerd beeld over homeopathie wordt geschets. Klik op het icoon om het artikel te downloaden in PDF formaat.

Homeopaat bij u in de buurt

Mocht u op zoek willen gaan naar een homeopaat om uw klachten te behandelen dan zijn deze tips om een bekwame homeopaat te herkennen mogelijk interessant.

Bespreking tijdens radioprogramma 'Nens in de middag'

Klik hier om gesprek te beluisteren

Begin van pagina

Beoordeling

Hier kunt u uw mening over het artikel geven. Indien u aangeeft waarom u positief of negatief oordeelt kan ik hiermee rekening houden zodat ik het artikel eventueel kan aanpassen.

Uw beoordeling

Eventuele opmerkingen:

Eventueel uw email:

Anti-spam: hoeveel is 5+6?

    
Begin van pagina

Bronnen en interessante links
Begin van pagina

Met betrekking tot het gebruik van deze informatie zijn er een aantal dingen die belangrijk zijn om te weten. Deze informatie vindt u via deze link.
Begin van pagina

 

 

Nieuws

Copyright 2012-2024 Klassieke Homeopathie Rob Willemse - webdesign Lutra Design